Cảm nhận hùng vĩ về bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận
Cảm nhận về tác phẩm vĩ đại Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận
2 bài viết Suy ngẫm về bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận
1. Cảm nhận về bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận, mẫu số 1:
Huy Cận, một huyền thoại của Thơ Mới, sau cuộc cách mạng, ông hòa mình vào cuộc chiến tranh lịch sử. Bài thơ ‘Đoàn thuyền đánh cá’ ra đời tại Hòn Gai năm 1958, sau chuyến đi thực tế dài ngày. Tác phẩm thực sự là một bản hát ca ngợi cuộc sống của những lao động mới.
Với ánh sáng quan sát tinh tế, sức tưởng tượng phong phú, tâm hồn nhạy cảm và nghệ thuật điêu luyện, nhà thơ đã mô phỏng hình ảnh lao động hăng say trên biển. Toàn bộ bài thơ như một bức tranh sáng tạo, rực rỡ với những gam màu huyền bí, cuốn hút tận cùng:
Nắng ấm lòng biển như làn lửa bừng cháySóng rì rào, đêm buông, cửa nằm imThuyền đánh cá vươn khơi hướng nguồn sángCa hát, buồm căng, gió đưa thuyền phiêu .
Thuyền câu cá bước ra khỏi bến khi hoàng hôn buông xuống, mặt trời đỏ rực như một tia lửa dập tắt vào lòng đại dương vô tận, đêm buông xuống như một tấm màn kín đáo, góp kết một ngày tuyệt vời. Biển yên bình như căn phòng lớn của thiên nhiên, với ‘sóng đã cài then đêm sập cửa’. Lúc ấy, ngư dân chuẩn bị cho công việc quen thuộc: ra khơi câu cá! Biển đêm không lạnh buốt, mà lại ấm áp bởi tiếng hát rộn ràng, thể hiện niềm vui lớn lao của lao động giải phóng, tiếng hát hòa quyện với gió, thổi căng buồm, đưa đoàn thuyền lướt đi xa. Lời hát tôn vinh vẻ đẹp và sức mạnh của biển cả, cùng với vẻ diệu kỳ và lung linh của nó trong đêm:
Hát về cá bạc biển đông đặc trưngCá thu biển đông giống như đoàn thoiĐêm ngày biển dệt muôn luồng sángĐến đây, dệt lưới ơi, đoàn cá đâu!
Niềm đam mê với vẻ đẹp biển giúp giảm bớt khó khăn và vất vả trong công việc câu cá, mang lại niềm vui và sức mạnh cho ngư dân. Cảnh câu cá trong đêm
Được nhà thơ miêu tả bằng bản năng lãng mạn mạnh mẽ. Tác giả như hòa mình vào thiên nhiên, công việc, và con người:
Chiếc thuyền ta hướng gió, buồm trăng cao vútLướt qua những đám mây cao, gặp biển mênh mông
Con thuyền đánh cá, ban đầu bé nhỏ trước biển bát ngát, đã trở thành một chiếc thuyền kỳ vĩ, khổng lồ hòa mình vào kích thước vô cùng rộng lớn của thiên nhiên và vũ trụ. Chiếc thuyền ấy trôi bổng giữa bầu trời trong một đêm thuỷ tinh tuyệt vời. Những hình ảnh ‘lái gió’, ‘buồm trăng’, ‘mây cao’, ‘biển bằng’ lồng lẫy hơi thở của thơ cổ điển nhưng vẫn thấm đẫm hiện thực. Cuộc đi câu cá ngoài khơi giống như một trận chiến hùng vĩ. Cũng như thám tử, họ triển khai và dàn trận bằng…lưới! Đã nhiều đời, ngư dân đã có mối liên kết chặt chẽ với biển cả. Họ thuộc biển như lòng bàn tay, biết tên từng loài cá, đặc điểm và thậm chí là thói quen của chúng:
Cá nhụ, cá chim, và cá đé
Dưới bóng đêm biển, ánh trăng bạc lung linh, cá đuôi quẫy vẫy như nhảy múa trên sóng vàng trăng. Tiếng ’em’ nồng nàn, mềm mại bật lên, ngọt ngào. Bản hòa ca gọi cá vẫn vang lên: lúc nhộn nhịp, lúc lại thư thái. Trăng thức cùng ngư dân, ánh trăng soi sáng sóng nước rì rào bên con thuyền như là bản nhạc nền cho tiếng hát. Trăng là nguồn sáng, dẫn dắt ngư dân thu lượm những mảnh hạnh phúc từ những chuyến đánh cá đêm trăng đầy ắp.
…Với ngư dân, biển cả bao la như ‘trái tim mẹ’, do đó, sự hòa quyện giữa thiên nhiên và con người là một điều tất yếu. Nhịp nhàng của công việc trở nên trấn an hơn khi bóng tối chuyển sang ánh sáng, một ngày mới sắp bắt đầu:
Sao sáng chiếu lưới, trời mới mở mắtTay xoăn chùm cá, nặng nhọc làm saoVảy bạc lấp lánh, đuôi vàng rực rỡ bên bình minhLưới được trải ra, chờ nắng hồng ôm mình.
Suy nghĩ của tôi về bài thơ Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận, một tác phẩm văn mẫu tuyển chọn
Những đỗ đẻ mệt nhọc bây giờ được đền bù, hình ảnh ngư dân đang nhẹ nhàng bước chân, cúi người tận hưởng niềm vui khi cuộn lưới nặng trĩu lên, màu sắc rực rỡ, vẩy bạc, đuôi vàng của loài cá làm tăng vẻ rạng ngời của bình minh. Nhịp điệu của câu thơ ‘lưới xếp buồm lên đón nắng hồng’ trôi chậm, tạo cảm giác thanh thản, hạnh phúc, phản ánh tâm hồn hài lòng của ngư dân trước thành công lớn của cuộc săn cá đêm.
Khổ thơ cuối cùng mô tả khoảnh khắc trở về của đoàn thuyền đánh cá:
Ca hát căng buồm, gió khơiThuyền chạy đua với mặt trờiMặt trời nổi bật trên biển mớiMắt cá lung linh muôn dặm xa.
Vẫn là giai điệu mạnh mẽ của tiếng hát ngư dân chìm đắm trong dòng sông đời. Tiếng hát giao hưởng với gió, thổi căng buồm, dẫn đoàn thuyền hạnh phúc về bến. Hình ảnh ‘thuyền chạy đua cùng mặt trời’ thực và hùng vĩ, phản ánh truyền thống lâu dài của ngư dân đưa cá về bến trước khi bình minh, thể hiện sức mạnh ngày càng mạnh mẽ trong xây dựng đất nước. Cùng với niềm vui to lớn của mọi người, nhà thơ khám phá sự bay bổng của trí tưởng tượng. Đoàn thuyền trên biển, trong màu hồng tinh khôi và ánh mặt trời phản chiếu trong hàng ngàn mắt cá, tạo ra hình ảnh hàng nghìn mặt trời nhỏ nhất đang tán rộ niềm vui. Ở đây, bức tranh biển cả tràn ngập màu sắc tươi sáng và sức sống rực rỡ trong từng hình dáng, từng đường nét của cảnh vật và con người.
Huy Cận, ngôi sao sáng của văn đàn Việt Nam đương đại, để lại dấu ấn đặc sắc với bài thơ ‘Đoàn thuyền đánh cá’ tại vùng biển Hòn Gai. Ngày 1.10.1958, tác phẩm này được in trong tập thơ ‘Trời mỗi ngày lại sáng’.
Bài thơ ấn tượng với thể thơ thất ngôn, 7 khổ thơ, mỗi khổ 4 câu; trong sách Tiếng Việt 4, tác giả đánh giá cao 5 khổ thơ. Nội dung mô tả cuộc đời biển cả trăng sao ở Hạ Long, tôn vinh tinh thần lao động nỗ lực và lòng lạc quan yêu đời của người dân chài trong thời kỳ mới.
Khổ thơ đầu tiên mô tả hình ảnh đoàn thuyền đánh cá rời cảng khi ‘Mặt Trời chìm xuống biển’. Ánh nắng chói lọi như ngọn lửa vừa chạm biển, sóng lớn đổ về như cánh cửa vũ trụ đóng sập. Lúc ấy, đoàn thuyền bắt đầu hành trình ra khơi, gió biển thổi làm cánh buồm căng tròn. Tiếng hát của ngư dân hòa cùng tiếng sóng và gió biển tạo nên bức tranh hùng vĩ. Tiếng hát và cánh buồm đầy năng lượng thể hiện tinh thần phấn chấn của đoàn thuyền đánh cá.
‘Đoàn thuyền đánh cá vươn xa khơiHòa ca cùng gió, buồm trắng bay’.
Khổ thơ thứ hai miêu tả lòng cầu mong của ngư dân, kỳ vọng ra khơi gặp biển êm sóng lặng, hứa hẹn một cuộc đánh cá bội thu ‘như bước nhảy thoi’, họ hằng mong đợi được nhiều cá. Lời cầu nguyện tha thiết, ngọt ngào như làn hương biển:
‘Lưới được đan sẵn, chờ đón cá thôi!’.
Khổ thơ thứ ba mô tả bức tranh cuộc đánh cá sống động. Ngư dân gác chài đuổi theo đàn cá, tiếng hát lên ca ngợi biển cả như người mẹ ân cần. Trăng trên cao chiếu sáng biển xanh, như đang nhấn nhá vào nhịp đuổi cá. Vần thơ ngọt ngào, hình ảnh đẹp mắt với tông màu lãng mạn:
‘Hát bài ca vang khắp biển cả,Gõ chài âm nhạc, trăng soi đường,Biển ban tặng cá như mẹ hiền,Người nuôi dưỡng con từ buổi nào’.
Cảm xúc của tôi về tác phẩm Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận là không thể diễn đạt bằng lời
Hình ảnh kéo lưới hiện ra vào thời điểm ‘sao mờ’ khi bình minh dần lên. Câu thơ ‘Đưa tay kéo lưới, cá chìm ngập’ vừa mô tả hình ảnh cá biển từng đàn mắc kẹt trong lưới, vừa thể hiện sức mạnh, sự kiên cường của những ngư dân khi chiến đấu với biển cả. Cá tươi ngon tràn đầy trong khoang thuyền, bừng sáng dưới ánh đông rực rỡ:
‘Vảy bạc, đuôi vàng rực sáng bình minh’.
Sắc màu ‘bạc’ của vảy cá, hòa quyện sắc thắm ‘vàng’ của đuôi cá tạo nên bức tranh ‘lóe’ dưới ánh đông, mang lại niềm vui hạnh phúc cho tất cả. Sự sáng tạo trong ngôn từ và phối màu của Huy Cận thực sự xuất sắc.
Khúc thơ cuối cùng rạng ngời tả đoàn thuyền đánh cá quay trở về. Niềm vui hân hoan trước một chuyến ra khơi thuận lợi, thủy thủ hòa mình vào khúc hát phất lên cao. Chiếc thuyền và Mặt Trời được nhân cách hóa với sức sống tràn đầy:
‘Đoàn thuyền băng qua cùng Ánh Mặt TrờiMặt Trời khuất sau biển, màu mới tinh’.
Và những ánh sáng của những đôi mắt cá lung linh trong khoang thuyền góp phần làm cho cảnh biển mở đầu một buổi sáng rực rỡ, tráng lệ hơn:
‘Bức tranh cá huy hoàng muôn dặm tỏa sáng”.
Hình ảnh của đám cá biển tạo nên bức tranh tươi sáng, tượng trưng cho hạnh phúc mới, niềm vui bền vững của cộng đồng ngư dân trên bờ biển quê hương.
‘Đoàn thuyền khai thác cá’ là một tác phẩm thơ tuyệt vời. Hình ảnh đẹp, ngôn ngữ thơ ngọt ngào, nó là bản hòa ca về lao động của người dân chài, khi quê hương được mỗi ngày chìm trong ánh sáng.
“”””-KẾT THÚC””””-
Để chuẩn bị cho bài học sắp tới, các em có thể đọc bài Soạn Bếp lửa của tác giả Bằng Việt.
